Ի՞նչ կա Հայաստանի համար «եվրարժեքների ու եվրաստանդարտների ընդհանուր ծրարում»

(Նախորդ մասը)

Հայաստանի համար «արևմտյան օպերայի» մյուս արարը... կրոնական աղանդավորության քարոզն է: Հանրապետության տարածքում գործող կրոնական կազմակերպությունները կամ աղանդները ավելի ու ավելի հրապուրիչ են դառնում բնակչության համար: Բայց ոչ միայն այն պատճառով, որ Հայ առաքելական եկեղեցու ավանդական կրոնական գործունեությունը ինչ-որ տեղ արդեն քիչ է բավարարում ազգի հոգևոր պահանջմունքները: Վերջերս Երևանում կայացած Հայաստան-Սփյուռք համաժողովում Կիլիկիո կաթողիկոս Արամ Ա-ի հայտարարությունը մեկ անգամ ևս ցույց տվեց, որ Հայ առաքելական եկեղեցու բնավ էլ ոչ բոլոր առաջնորդներն են հեռացել ժողովրդից: Բայց հարցն այն է, որ աղանդները էական ֆինանսական ներարկումներ են ստանում... Արևմուտքից: Եվ փողի զորությամբ նորանոր հետևորդներ են հավաքագրում: Երևանում ապրում և աշխատում է այդ թեմայով շատ իրազեկ մի մարդ՝ Ալեքսանդր Ամարյանը՝ Հայաստանում քայքայիչ պաշտամունքների զոհերի վերականգնման ու օգնության կենտրոնի ղեկավարը: Նա այդ թեմայով այնքան շատ տեղեկատվական նյութ է կուտակել, որ ցանկացած մեկը, ով ծանոթանում է մանրամասներին, ուղղակի սարսափում է: Եվ այն ամենը, ինչ հասցրել է կուտակել պարոն Ամարյանը, մեկ գրավոր նյութի շրջանակներում անհնար է տեղավորել: Ալեքսանդր Ամարյանը կարծում է, որ Հայաստանում գործող շատ աղանդներ հավատն օգտագործում են քաղաքական նպատակների հասնելու համար, հաղորդել է REX լրատվական գործակալությունը:

«Աղանդները մեծ սպառնալիք են Հայաստանի համար: Այսօրվա դրությամբ մեր երկրում կա մոտ 350 հազար աղանդավոր: Բուն աղանդի ներսում ոչ մի ահավոր բան չկա, ամենաահավորը քայքայիչ աղանդներն են: Դրանք իրենց գործունեության մեջ օգտագործում են ներշնչման և տեխնիկական միջոցներ»,- ընդգծում է Ամարյանը: Նրա ասելով, քայքայիչ աղանդները հիմնականում ունեն արևմտյան ծագում. «20 տարում հայերի հավատը մեծ ճաք է տվել: Դա լուրջ խնդիր է, և մենք պետք է մեկ միասնություն դառնանք: Աղանդներն օգտագործվում են նաև քաղաքական նպատակներով: Հայաստանում աղանդավորներն օգտագործում են պարտիզանական պատերազմի եղանակը: Գրախանութներում լիքը աղանդավորական գրականություն կա: Մարդիկ թակարդն են ընկնում, տալիս ունեցվածքը: Մեզանում քիչ են մասնագետ հոգեբանները, որոնք կարող են աշխատել այդ ուղղությամբ: Հայաստանում մասնագետների խնդիրը ազդում է դրա վրա: Աղանդավորական դասագրքերը բովանդակությամբ հավաքագրման դասագրքեր են հիշեցնում: Հավատը զենք է դարձել քաղգործիչների ձեռքին, որոնք հավատն իրենց նպատակների համար են օգտագործում»: Ցավոք, օտարերկրյա աղանդների իսկական նպատակը ազգի միասնության խաթարումն է, նրա հոգևոր և բարոյական հիմքերի խարխլումը, սերունդների հարաբերությունների խզմանը նպաստումը: Իշխանությունները լռության են մատնում այս փաստերը, վախենալով հնարավոր հասարակական հուզումներից: Եվս մեկ մեջբերում. «Եվս 24 երիտասարդներ են հրաժարվել այլընտրանքային զինվորական ծառայությունից, ընդ որում` նույն օրը, նույն ժամին»,- 2010 թ. դեկտեմբերի 11-ին Երևանում կայացած մամուլի ասուլիսում հաղորդել է Ալեքսանդր Ամարյանը: Նրա խոսքերով՝ «Եհովայի վկաները» չեն ընդունում պետականությունը որպես այդպիսին: «Այդ աղանդները մեր պետությունը աստիճանաբար տանում են կործանման»,- ընդգծել է Ամարյանը: Հոգեբան Կարինե Նալչաջյանն էլ նշել է, որ նման գործողությունները «հարված են թիկունքից, որ աղանդավորությունը հասցնում է պետությանը»: «Նրանք մի գլուխ խոսում են մարդասիրությունից, բայց հրաժարվում են մարդկանց օգնելուն միտված աշխատանքից»,- ասել է նա: Իսկ ահա թե ինչ է հայտարարել Ա. Ամարյանը 2012 թ. փետրվարին. «Պետք է հրապարակել Հայաստանի այն քաղաքական կուսակցությունների ցուցակը, որոնք համագործակցում են աղանդների հետ՝ հաղորդել է Regnum լրատվական գործակալությունը»: Ամարյանի ասելով, նման համագործակցությունը սպառնալիք է երկրի ազգային անվտանգությանը: Փորձագետը պնդել է, որ աղանդավորական կառույցները, մասնավորապես՝ բապտիստական, բանակցություններ են վարում Հայաստանի տարբեր կուսակցությունների ղեկավարների հետ, ձգտելով ընտրություններում նրանց «վաճառել» իրենց հետևորդների ձայները: Ամարյանը հիշեցրել է, որ Հայաստանում գործում են աղանդավորական կառույցների մասնաճյուղեր, որոնք նախկինում իրենց ակտիվորեն դրսևորվել են այն երկրներում, որտեղ «գունավոր հեղափոխություններ» են տեղի ունեցել: Վերջիններիս թվում են «Տիրոջ առաքելությունը»՝ ՈՒկրաինայում, և «Հավատո խոսքը»՝ Վրաստանում: Ներկայումս Հայաստանում գործում են «Կյանքի խոսքը» և «Տիրոջ զինվորները» աղանդները: Իսկ ընդհանուր առմամբ, վերջին տվյալների համաձայն, Հայաստանում գրանցված է 67 կրոնական կազմակերպություն, որոնք առհասարակ ոչ մի առնչություն չունեն որևէ ավանդական եկեղեցու հետ: Բացի դրանից, կան նաև մի շարք չգրանցված աղանդներ:

2013 թ. Ամարյանն էլ ավելի մեծ վրդովմունքով դիմեց Հայաստանի հանրությանը: «Շատ օրինակներ կան, որ աղանդավորներն սկսել են ակտիվորեն գործել բանակում և փորձում են քարոզ անել: Այսինքն` «հոգեորս» է կատարվում»,- հայտարարել է նա 2013 թ. դեկտեմբերի 11-ի մամուլի ասուլիսում, ավելացնելով, որ անձամբ իրեն ութ նման դեպք է հայտնի: Ամարյանն ասել է, որ թեև պաշտպանության նախարարությունը տեղյակ է այդ խնդրին, սակայն ինքը զարմացած է, որ դրան հակազդելու ոչ մի քայլ չի ձեռնարկվում: «Նորություններ-Հայաստան» գործակալության այն հարցին, թե բանակի և ուժային կառույցների նկատմամբ աղանդների հետաքրքրությունը արդյո՞ք միայն «հոգեորսի» հետ է կապված, Ամարյանը նշել է, թե քանի որ Հայաստանում բոլոր աղանդներն ու նման կառույցները ֆինանսավորվում և կառավարվում են արտասահմանից, ապա չի բացառվում, որ, բացի «հոգեորսից», դա նաև լրտեսական տեղեկությունների հավաքման նպատակ է հետապնդում: Այդ կապակցությամբ նա նշել է, որ աղանդավորական կառույցների աշխարհագրական տեղաբաշխման վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ դրանք հաճախ գտնվում են զորամասերի մոտակայքում: Ամենավտանգավորները, իհարկե, տոտալիտար աղանդներն են, ինչպես, օրինակ, եհովականները, մորմոնները, խարիզմատները, սայենտոլոգները և մի շարք այլ աղանդներ:
Մեջբերեմ նաև Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգև արքեպիսկոպոսի խոսքերը: 2014 թ. նոյեմբերի վերջին, պատասխանելով աղանդավորների դեմ Հայ առաքելական եկեղեցու գործողությունների վերաբերյալ հարցին, նա հարցազրույցներից մեկում հայտարարել է. «Անշուշտ, մեր եկեղեցին ակտիվորեն գործում է այդ ուղղությամբ: Բերեմ այսպիսի մի օրինակ: Հիշու՞մ եք գորբաչովյան վերակառուցման ու հրապարակայնության ժամանակները: Ահա, ինձ մոտ կան միանգամայն ճշգրիտ տվյալներ այն մասին, որ արդեն 1980-ի սկզբներից, երբ դեռ գրեթե ոչ ոք չէր ենթադրում, թե մեր գլխին վերակառուցում է պայթելու, Միացյալ Նահանգներում զանգվածային հոգևոր «դեսանտ» էր պատրաստվում ԽՍՀՄ-ի տարածք նետելու համար: Հսկայական քանակությամբ քարոզիչներ էին պատրաստել, նրանց միութենական հանրապետությունների լեզուներ էին սովորեցրել: Իսկ արդեն ԽՍՀՄ-ում այդ քարոզիչները գրականություն էին տպել տալիս այդ լեզուներով և տարածում էին: Այսինքն, նախապես պլան էր մշակվել, և սկսել էին ի կատար ածել: Հետո սկսվեց վերակառուցումը, դրան էլ հետևեց Խորհրդային Միության փլուզումը: Մենք՝ այն ժամանակվա Միության և Արևելյան Եվրոպայի «սոցլագերի» տարածքի տեղական եկեղեցիներս, բացարձակապես պատրաստ չէինք դրան: ՈՒ հանկարծ, չգիտես որտեղից, հայտնվեց այն նույն բազմադեմ «դեսանտը», որի մեջ էին Եհովայի վկաները, հիսունականները, խարիզմատները, սայենտոլոգները և այլն, և այլն: 1980-ականների վերջին Հայ առաքելական եկեղեցին ընդամենը 29 գործող եկեղեցի ուներ Հայաստանում, երկուսը՝ Ադրբեջանում (Բաքվում ու Կիրովաբադում), եկեղեցիներ կային Վրաստանում, Դոնի Ռոստովում, Մոսկվայում և այլուր: Մեր ուժերը շատ քիչ էին: Այսօր, փառք Աստծո, իրավիճակն այլ է. Հայ առաքելական եկեղեցու կազմում արդեն ավելի քան 600 եկեղեցի է գործում, զգալիորեն մեծացել է հոգևորականների թիվը: Կտրուկ ակտիվացել է նաև տեղեկատվական-հրատարակչական գործունեությունը, տպագրվում են տասնյակ, հարյուրավոր գրքեր, հրատարակվում են թերթեր ու ամսագրեր, կազմակերպվում են հեռուստառադիոհաղորդումներ, յուրացվում է համացանցը: Հանրակրթական դպրոցներում դասավանդվում է եկեղեցու պատմություն, գործում են կիրակնօրյա դպրոցներ: Ձևավորվել է բանակային հոգևոր հովիվների ինստիտուտը, որոնք աշխատում են զորամասերում: Ի դեպ, այդ ծառայությունը ծնունդ է առել մեզ մոտ՝ Արցախում, այնուհետև՝ 2004 թ., այդ փորձը որդեգրեցին նաև Հայաստանում: Այնպես որ, եկեղեցին իրապես ակտիվ աշխատանք է կատարում աղանդավորության դեմ պայքարի առումով: Սակայն աղանդավորության գործունեության հարուցած խնդիրը դեռևս սուր է ծառացած: Այնպես որ, պայքարը պետք է շարունակել»:

Իհարկե, աղանդավորության տարածումը հատուկ Հայաստանի համար Արևմուտքի մոգոնած երևույթ չէ, ինչը և ընդգծում է Պարգև սրբազանը: Վրացի հետազոտողները, օրինակ, Շոթա Ապխաիձեն, նշում էին իրենց «հեղափոխականների» (Միխեիլ Սաակաշվիլու գլխավորությամբ) կապը տարբեր աղանդների հետ, սկսած «Եհովայի վկաներից», ինչին մասնակցել է «Ազատության ինստիտուտը»՝ վրացի «հեղափոխական» քաղգործիչ Գիգա Բոքերիայի գլխավորությամբ: 2013-14 թթ. ՈՒկրաինայում տեղի ունեցած իրադարձություններին աղանդավորների մասնակցության, երկու նշանավոր աղանդավորների՝ «արյունարբու պաստոր» Տուրչինովի և սայենտոլոգ Յացենյուկի դերի մասին բավական շատ վկայություններ կան: Իսկ Հայաստանի պարագայում տարօրինակն այն է, որ, մասնավորապես մորմոններին, երկիր մուտք գործելու հնարավորություն տվել են... Հայաստանի իշխանությունները: Իսկ հիմա հիշենք, թե ինչպիսին էր ԱՄՆ-ի ակտիվությունը Հայաստանում այն ժամանակվա նախագահական ընտրությունների նախօրեին: Այդ տարվա հունվարի 30-ին Հայաստանի վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի և ԱՄՆ-ի զարգացման միջազգային գործակալության Երևանի հիմնադրամի (USAID) տնօրեն Կարեն Հիլիարդի ու դեսպան Հեֆեռնի բանակցություններում պայմանավորվածություն էր ձեռք բերվել մինչև այդ տարվա մարտի 31-ը ինչ-որ առանձնահատուկ, «աննախադեպ» (Հիլիարդի բառապաշարով) պայմանագրի ստորագրման շուրջ, որը վերաբերում էր Հայաստանում ժողովրդավարության և կառավարման ոլորտի զարգացման ծրագրին աջակցության ցուցաբերմանը: Պայմանագրի շրջանակներում USAID-ն առաջիկա հինգ տարում մտադիր էր Հայաստանին 32 մլն դոլարի ֆինանսական օգնություն տրամադրել, այսպես կոչված, «ժողովրդավարական և կառավարման բարեփոխումների» համար: Իսկ ավելի վաղ հենց Հիլիարդն էր Ազգային ժողովի նախագահ Հովիկ Աբրահամյանի հետ հանդիպման ժամանակ (2012 թ. սեպտեմբերի 26-ին) առաջին անգամ նշել ամերիկյան «օգնության» շարունակման պայմանները: Իսկ այդ պայմանները ավանդաբար հայկական ԶԼՄ-ներում հրապարակեց ինքը՝ ԱՄՆ-ի դեսպան Հեֆեռնը, արդեն 2013-ի հունվարին. «Մենք ձգտում ենք, որ Հայաստանն իր հայացքն ուղղի Արևմուտք»):

Ի դեպ, հիշեցնենք նաև. դեռ 20-րդ դարի 60-70-ականներից քաջ հայտնի է, որ հենց USAID-ի տանիքի ներքո են ԱՄՆ-ի կառավարող շրջանակները քողարկում դիվերսիոն գործողություններն ու պետական հեղաշրջումների սցենարները Լատինական Ամերիկայի, Աֆրիկայի և Ասիայի երկրներում, որոնք իրականացվում են ԱՄՆ-ի ԿՀՎ-ի անմիջական վերահսկողությամբ ու ղեկավարությամբ: Քաջ հայտնի է, այնտեղ, որտեղ, ԱՄՆ-ի կարծիքով, պետք է կառավարեն խամաճիկները, Վաշինգտոնը ոչ մի տնտեսական զարգացում «չի կանխատեսում»: Երևանի արևմտամետ շրջանակները սիրում են փնթփնթալ այն մասին, թե «ամեն ինչ վաճառել են Ռուսաստանին» և այլն: Բայց բանն էլ հենց այն է, որ միաժամանակ նրանք պապանձվում են, երբ խնդրում ես գոնե համեմատական վերլուծությամբ խոսել հայկական տնտեսության մեջ ամերիկյան ներդրումների մասին: Բայց ամերիկամետ ՀՀ քաղաքացիներից ու՞մ են լրջորեն հուզել երկրի շարքային քաղաքացիների զրկանքներն ու շահերը: Նրանց խնդիրն է իրար մեջ բաժանել արևմտյան «դրամաշնորհային օգնությունը» և վերջ: «ԱՄՆ-ի օգնությունը» նշանակում է հոգածություն այն մասին, որ ամերիկյան հետախուզական ծառայությունները «այլոց ցուցանակների» ներքո ֆիզիկապես ներկա գտնվեն չգիտես ինչու Վաշինգտոնին պետք եկած տարածքներում: Երկրորդ խնդիրն է՝ նպաստել այն քաղաքական ուժերի Հայաստան վերադառնալուն, որոնք (ոչկառավարական կազմակերպությունների կամ «քաղաքացիական հասարակության» այլ կառույցների տեսքով) «իրենց հայացքները կուղղեն Արևմուտք»:

Արևմուտքի երկրներն առաջ են մղում մարդկության հիմնարար արժեքների վերանայման գաղափարները, որոնք խարխլում են ոչ միայն բարոյականության ու բարոյախոսության հիմքերը, այլև ոչնչացնում են հայ հասարակության պատմական նորմերը: Այդ են վկայում նրանց մոտեցումը ընտանիքի՝ որպես տղամարդու և կնոջ միության, ինստիտուտի վերանայմանը և միասեռ ամուսնությունների գաղափարախոսության ներդրման գործընթացը: Աղանդների արմատավորմամբ ու տարածմամբ խարխլվում են Հայ առաքելական եկեղեցու հիմքերը, չէ՞ որ մենք ընդունում ենք, որ մեր եկեղեցին ևս հայ ժողովրդի ավանդական քաղաքակրթական արժեքներից է: ՈՒստի և 2017 թ., շատ ավելի վաղ, քան կլինի Հայաստան-ԵՄ այս կամ այն հանդիպումը, որի ընթացքում ենթադրվում է ստորագրել չարաբաստիկ «Հայաստան-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության մասին համաձայնագիրը», Հայաստանի իշխանությունները պարտավոր են հրապարակել այդ փաստաթղթի լրիվ տեքստը և համաժողովրդական քննարկման դնել այն բոլոր պարտավորությունները, որ Արևմուտքը պարտադրում է հայ ժողովրդին: Բուն միջազգային պայմանագիրը պետք է համահայկական հանրաքվեով անցնի: Եթե իշխանությունն այդ բանը չանի, ուրեմն ճշմարտությունը թաքցնում է ժողովրդից: Իսկ ՈՒկրաինայի ու Վրաստանի օրինակները խոսում են այն մասին, որ շարքային քաղաքացիներից ճշմարտությունը թաքցնելը ոչ մի լավ բանի չի հանգեցնի:

Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ

Հեղինակի նյութեր

• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-3
• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում-2
• Թուրքիայի Հանրապետությունը Մուստաֆա Քեմալ փաշայի ժամանակներից մինչ օրս․ առաջին սիոնիստական պետությունն աշխարհում
• Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի- 2
• Ժամանակակից «Ադրբեջանի հանրապետությունը» սիոնիստների, անգլո-սաքսոնների և պանթուրքիստների հենակետն է՝ ընդդեմ Իրանի և ՌԴ-ի-1
• Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի ա­ռա­ջին խն­դի­րը պաշտ­պա­նու­թ­յան եր­կու պե­տա­կան կո­մի­տե­նե­րի շտապ ձևա­վո­րումն է
• Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի ա­ռա­ջին խն­դի­րը պաշտ­պա­նու­թ­յան եր­կու պե­տա­կան կո­մի­տե­նե­րի շտապ ձևա­վո­րումն է
• Կրկին ու կր­կին՝ «Փա­շի­ն­յա՛ն, հե­ռա­ցի՛ր». սա ժո­ղովր­դի պա­հանջն է
• Կրկին ու կր­կին՝ «Փա­շի­ն­յա՛ն, հե­ռա­ցի՛ր». սա ժո­ղովր­դի պա­հանջն է
• Փա­շի­ն­յանն ա­մեն օր, կա­մա­վոր հրա­ժա­րա­կան չտա­լով, ըն­դա­մենն ա­պա­ցու­ցում է, որ հա­կա­հայ ու­ժե­րի դրա­ծո է
• Բաց հարց Ռու­սաս­տա­նի ԶԼՄ-նե­րին. Ինչ­քա՞ն կա­րե­լի է ստել Ար­ցա­խի հար­ցում հա­յե­րի «մեղ­քի» մա­սին
• Ռու­սաս­տանը, Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թ­յուն­նե­րի թողտ­վու­թ­յամբ, Թուր­քիա­յին ներս է թո­ղել Այսր­կով­կա­սի մեր մա­սը
• Թուր­քիան մուտք է գոր­ծել տա­րա­ծաշր­ջան ու Ար­ցա­խից սպառ­նում է և՛ Ի­րա­նին, և՛ Ռու­սաս­տա­նին
• Փա­շի­ն­յան, խոս­տո­վա­նիր, գու­ցե Զան­գե­զուրն է՞լ եք ար­դեն վա­ճա­ռել թուր­քե­րին
• Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի մի մա­սը դա­վա­ճա­նել է ողջ հայ ժո­ղովր­դին
• Մեր ժո­ղովր­դին ԱՄՆ-ը, Իս­րա­յե­լը, Անգ­լիան և Թուր­քիան դա­վա­ճան­նե­րի ձեռ­քով «Այսր­կով­կաս­յան Դեյ­թոն» են պար­տադ­րել
• «Ով խա­ղա­ղու­թ­յուն է ու­զում խայ­տա­ռա­կութ­յան գնով, կս­տա­նա և՛ պա­տե­րազմ, և՛ խայ­տա­ռա­կութ­յուն»
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ
• Թեհ­րա­նում ար­դեն ըն­դուն­ված են ինչ-որ պատ­շաճ ո­րո­շում­ներ

Մեկնաբանություններ